Kukrit

In mijn buurt hier woont nogal veel elite. Dat betekent dat er ook beroemde buurtgenoten zijn. Alle reden om eens een bezoek te brengen aan de woning van Kukrit Pramot, op een kwartiertje lopen van mijn huis. De eigenaar is 20 jaar geleden overleden, 84 jaar oud, maar hij was tijdens zijn leven ongetwijfeld een van de meest bekende en geliefde Thai. Verwant aan de koninklijke familie, schrijver, journalist, historicus, oprichter van een politieke partij, kunstverzamelaar en wat niet al. Hij stichtte een van Thailands belangrijkste dagbladen, en speelde zelfs een klein rolletje in de film “The Ugly American”. Hij was in 1975 premier van Thailand, in een korte periode tussen twee militaire regeringen in. En hoewel zijn politieke carrière kort was, bleef hij tot zijn dood een van de meest invloedrijke figuren in de Thaise politiek.

Het huis van Kukrit is tegenwoordig een Thai Heritage House, en dus af en toe opengesteld voor publiek. Net zoals de kleinere paleizen uit de 19^e en 20^e eeuw bestaat ook dit huis uit verschillende houten gebouwen, die de kunstverzamelaar Kukrit opkocht, liet overbrengen naar zijn woning en restaureerde. Zo ontstond een verzameling van vijf antieke Thaise huizen, met ieder een verschillende functie: meeting room, gastenkamer, eetvertrekken, ruimtes voor de bibliotheek en de kunstverzameling, en de eigenlijke woning. Alles gelegen in een prachtige tuin in traditioneel Thaise stijl – vijvers, Thaise “bonzai”, beelden en omringd door sterk geurende bomen en struiken.

De huizen staan alle op houten palen, in de traditionele stijl van centraal Thailand, zodat de begane grond geheel vrij is en dus verbonden met de tuin. Een hoger gelegen veranda geeft een mooi overzicht. Het geheel geeft een goed beeld hoe de elite in die tijd leefde, en rust om zich heen schiep in een overigens bijzonder hectisch land. En omdat dit heritage huis vrijwel geen bezoekers trekt kun je die rust ook nu nog volledig ervaren: het is of je in Bangkok een andere wereld binnenstapt – wel een uit een voorbije tijd.

Het multitalent Kukrit was een unieke figuur in het Thaise politieke landschap. Als oprichter van de Social Action Party is hij wellicht het best te karakteriseren als een liberaal socialist. En hoewel hij behoorde tot de elite en zelfs tot de royalty, was hij een duidelijk voorstander van een sterkere vertegenwoordiging van de Thaise bevolking in de politiek, hetgeen tot uiting kwam in de grondwet die hij in 1974 voor Thailand schreef, maar die niet erg lang van kracht bleef.

Op het westen geïnspireerde politieke stromingen (liberalisme, socialisme) zijn een zeldzaamheid in de Thaise politiek, en wellicht was Kukrit een van de weinige vertegenwoordigers. Waarschijnlijk heeft hij zich meer thuis gevoeld achter de schermen dan ervoor, want na zijn premierschap bleef hij tot zijn dood een invloedrijk adviseur van iedereen die daarvoor open stond. Zijn erfenis leeft vooral voort dankzij zijn boeken, toneelstukken, en dit prachtige huis. Door de veelomvattendheid van zijn werk en publicaties wordt hij door velen nog steeds beschouwd als een soort “leraar van de natie”.

Aan Kukrits korte rol in de film “The Ugly American”, waarin hij als premier van een fictief ontwikkelingsland Amerikaanse inmenging in dat land afwijst, werd deze week in de pers gerefereerd. De aanleiding was het bezoek van de Amerikaanse onderminister Daniel Russell, die de Thaise junta bekritiseerde in een lezing aan de Chulalonkorn Universiteit. Wellicht is dat ook een goede aanleiding de andere elementen uit Kukrits erfenis weer eens ter hand te nemen in dit land.