Makha Bucha

Volle maan in de derde maand van het jaar is een religieuze feestdag in Thailand, Cambodia, Myanmar en Laos. De feestdag Makha Bucha refereert aan een gebeurtenis in de negende maand na de verlichting van de Boeddha, toen deze voor een groot aantal volgelingen een preek afstak, waarin de grondbeginselen van het leven als monnik werden vastgelegd. In Thailand een openbare vrije dag, en een moment waarop veel Thais ’s avonds naar de tempel gaan om deel te nemen aan een processie. Maar Thailand zou Thailand niet zijn, als het niet vooral een kleurrijk en geurrijk feestje wordt, waarbij het tempelterrein verandert in één grote braderie, vol met eetstalletjes en ander vertier.

Het is bij de gemiddelde Thai niet zo eenvoudig om er achter te komen, waar dit feest over gaat. Ik heb me voor de bovenstaande omschrijving in ieder geval moeten wenden tot internet, want er was niemand in mijn vriendenkring die het me kon vertellen. Het ritueel waar iedereen aan deelneemt is ongeveer als volgt: je doet een donatie naar keuze aan de tempel, je koopt kaarsen, wierrookstokjes en een lotusbloem in een vooraf klaargemaakt bundeltje, en daarmee neem je deel aan een processie die driemaal om de tempel heen wandelt. Die processie gaat de hele avond door, en iedereen kan aansluiten op het tijdstip dat het beste uitkomt. Aan het eind deponeer je kaarsen, stokjes en lotus op de daarvoor bestemde plaats bij een Boeddhabeeld, en keer je terug naar de gezellige braderie.

Er worden tijdens de processie uit luidsprekers wel allerlei preken uitgesproken, maar de muziek van de braderiestalletjes klinkt minstens net zo luid. De sfeer is vooral gezellig – ook in de processie. Je ziet families, vrienden en kennissen elkaar begroeten. Giechelende pubers hebben in de ene hand hun bundeltje en in de andere hun smartphone. Langs de kant zitten vriendelijk knikkende monniken, die af en toe iemand begroeten – een beetje zoals de oude dorpspastoors van vroeger. Twee monniken met een geraamte naast zich wijzen op de tijdelijkheid van dit leven, maar ik had een de indruk dat het hier ook een beetje om een grap ging – want het geraamte werd vooral gebruikt om kleine kinderen aan het schrikken te maken.

De braderie is natuurlijk een waar gastronomisch paradijs, en vermoedelijk voor de meeste mensen belangrijker dan de processie. Kraampjes met heerlijk gefrituurde insecten, en tal van andere lekkernijen. En verder zijn er kluchtige theater-optredens, spelletjes die je kunt doen, en koopjes die je kunt scoren. Iedereen uit de buurt is er, en de meeste mensen kennen elkaar. Ook al is dit midden in de grote stad, het gemeenschapsgevoel is hier nog duidelijk in tact.

De boeddhistische monnikengemeenschap ligt de laatste jaren in Thailand flink onder vuur. In de pers zijn er regelmatig artikelen over corruptie onder leidende geestelijken en extreme rijkdom - een monnik mag officieel niets bezitten. Er is sprake van gesjoemel met donaties, witwassen van crimineel geld en zelfs seksueel misbruik van kinderen. Ook het Boeddhisme blijkt uiteindelijk een gewone religie te zijn, waaraan niets menselijks vreemd is.

Thailand seculariseert langzaam maar zeker. Waar monniken vijftien jaar geleden nog een normaal verschijnsel waren in het straatbeeld, is dat nu in Bangkok en in andere grote steden niet meer het geval. Het gebruik dat jonge mannen eenmaal in hun leven een paar maanden als monnik in de tempel doorbrengen neemt geleidelijk af. Maar hun feestdagen met hun braderieën en marktkraampjes met lekker eten zullen de Thais zich niet snel laten ontnemen.