Doormodderakkoord

Toen ik gisteravond via internet naar het debat in het Griekse parlement keek (voor belangstellenden – nog terug te kijken via The Press Project op Youtube, met Engelse simultaanvertaling) kwamen herinneringen boven aan de spannende kamerdebatten uit de tijden van Joop Den Uyl en Hans Wiegel. Die gepassioneerde manier van debatteren zien we niet meer in Den Haag, politiek theater van de bovenste plank. En toch lag de uitkomst van tevoren vast: het onderhandelingsakkoord van afgelopen maandag werd met ruime meerderheid goedgekeurd, bij gebrek aan een valide alternatief. Europa en de Eurozone kunnen weer even verder, in de wetenschap dat de meest acute problemen in Griekenland kunnen worden opgelost. Het duurt nog even, maar er zal in Griekenland weer geld uit de pin-automaten komen, de schuldeisers IMF en ECB zullen met een noodlening worden afbetaald en de Europese leiders kunnen met een gerust hart aan de zomervakantie beginnen. In alle commentaren kun je lezen dat het akkoord onuitvoerbaar is, en dat de Griekse schuld nu naar Olympische hoogten stijgt, maar dat doet er niet toe. Dit is een Doormodderakkoord.

Het parlementsdebat gaf een mooi inkijkje in de Griekse politieke cultuur. Er werd veelvuldig gerefereerd aan de vaderlandse geschiedenis en aan de Tweede Wereldoorlog. Er vielen grote woorden als Eer, Nationale Trots, Vernedering. Er werd gesproken over de heldhaftige moed van de premier, die het in Brussel toch maar had opgenomen tegen de boosaardige tegenstanders als Mark Rutte en Wolfgang Schäuble, en helaas geen mogelijkheid had met meer thuis te komen dan wat er nu op tafel lag. Interessant was ook, dat de sprekers van De Gouden Dageraad niet werden vertaald. De tolken lazen in plaats daarvan een verklaring voor dat ze dergelijke schandelijke teksten niet wilden uitspreken.

Er werd niet of nauwelijks gesproken over de te nemen maatregelen. Waar in Den Haag zulke debatten vaak gaan over procentpunten achter de komma, en de vraag of een inflatiecompensatiemechanisme wel helemaal correct in elkaar zit, in Athene niets van dat alles. Dat kon en hoefde natuurlijk ook niet. Nog afgezien van het feit dat de voorbereidingstijd voor zo’n complex onderwerp extreem kort is (er was geen enkele kamercommissie ter voorbereiding bijeen geweest), weet iedereen dat dit akkoord voornamelijk bedoeld is om weer even verder te kunnen totdat iemand iets zinnigs bedenkt hoe we werkelijk uit die eurocrisis kunnen komen. Natuurlijk zijn de bewoordingen in het akkoord onaangenaam voor de Grieken – dat is bedoeld voor het Noord-Europese kiezersvolk, en er kan in de parlementen van Nederland en Duitsland goede sier mee worden gemaakt. We hebben Griekenland eens flink de oren gewassen, en nu kunnen ze met een beetje geld wel weer verder.

Ook hier weet natuurlijk iedereen dat een groot deel van de maatregelen in het akkoord niet of te laat zullen worden uitgevoerd, of dat ze ineffectief zullen zijn. Met waarschijnlijk als mooiste voorbeeld de 50 miljard euro aan privatiseringen (waarvan nu na vijf jaar pas drie miljard is gerealiseerd). Iedereen weet ook dat de hoogte van de Griekse schuld onhoudbaar is – het IMF is daar duidelijk over – en dat het nu afgesproken leningenpakket binnen vrij korte tijd te kort zal schieten. Maar dat zijn mooie onderwerpen voor Eurotoppen over een half jaar of een jaar, waarbij met voortschrijdend inzicht nieuwe maatregelen moeten worden genomen om een Grexit te voorkomen. Jeroen Dijsselbloem heeft een bijzonder interessante baan.

Doormodderen is de core-business van de EU. En dat is minder negatief dan het klinkt als ik het zo opschrijf. De Unie beschikt niet over de organisatie om het anders te doen, en de gedachte is ongetwijfeld dat je met kleine stappen uiteindelijk ook wel ergens komt. Ook van belang: met kleine stappen kun je ook alleen maar kleine brokken maken. Griekenland is natuurlijk zo’n kleine brok: vervelend voor de Grieken, maar de stabiliteit van de Unie loopt geen gevaar. En voor kleine stappen heb je ook maar een klein draagvlak nodig. Het huidige akkoord zal zonder veel theater de parlementen van de overige 18 eurolanden passeren. Een debat in het Europarlement wordt er vermoedelijk niet over gehouden. Doormodderen heeft de EU al veel gebracht. Veel gemeenschappelijke regelingen zijn op deze wijze ontstaan, en het is dus een beproefde methode gebleken om de EU en de eurozone verder vorm te geven.

Maar hoe graag zouden we dat toch anders zien: Atheens theater in het Europese parlement, vol Vuur, Passie en Grote Woorden. En met nog een keer de tijden van Joop en Uyl en Hans Wiegel in het Haagse voorprogramma.